سروش و نیوشا پیغام‌آوران عشق و امید
مجسمه‌سازی هنری است که در ایرانِ بعد از اسلام به خاطر ممنوعیت‌های دینی خیلی مهجور واقع شده است. اکثر آثار سه‌بعدی و مجسمه‌ای که ما در ایران داریم یا به دوران قبل از اسلام برمی‌گردند یا دوره‌های متأخر که تحت تأثیر فرهنگ‌های دیگر، ایرانیان هم تصمیم گرفتند مجسمه را حتی اگر شده در قالب یک اثر کاربردی وارد زندگی‌شان بکنند. با ما همراه باشید تا در این پست از مگزییین به مجسمه‌ها در فرهنگ ایرانی و به‌طور خاص مجسمه‌های سروش و نیوشا (اسفنکس‌های شاه و ملکه) بپردازیم.
در دوران قدیم حرام بودن نقاشی و مجسمه‌سازی در اسلام از یک طرف و علاقه بسیار زیاد ایرانیان به هنر از طرف دیگر باعث شده بود تا مردم این سرزمین به دنبال چاره‌ای باشند؛ اما راه چاره چه بود؟
تغییر زمینه هنری
اسلام نقاشی و مجسمه‌سازی را حرام اعلام کرده بود، اما تزئین را نه! پس ایرانیان نقاشی و مجسمه را به‌عنوان تزئین به کار گرفتند. به این معنی که اگر ظرفی می‌ساختند به‌جای آن‌که با الگوی های تکراری سطح آن را تزئین کنند، روی آن نقاشی می‌کشیدند. اگر لباسی می‌دوختند، روی آن تصاویری زیبا گلدوزی می‌کردند. اگر فرش می‌بافتند آن را به فرش تصویری تبدیل می‌کردند و به همین ترتیب این کار را در تمام عرصه‌های زندگی گسترش دادند و خیلی زود صنایع‌دستی‌شان را به هنری کاربردی تبدیل کردند.
ساده و انتزاعی کردن نقوش
دومین راه چاره ایرانیان برای این حکم انتزاعی کردن نقوش بود؛ یعنی تا جای ممکن سعی می‌کردند چیزی که نقاشی می‌کنند به پدیده‌های طبیعی شباهت موبه‌مو نداشته باشد تا به این ترتیب دخالتی در کار و خلقت خدا نشده باشد. از همین راه انواع نقوش اسلیمی، ختایی، گره چینی و نقاشی‌های انتزاعی و ساده در هنرهای ایرانی به وجود آمدند.
آفرینش موجودات فرا طبیعی
اگر بازآفرینی موجودات طبیعی، تقلید کار خدایی و دخالت در آفرینش محسوب می‌شد، خلق موجودی که مثل و مانند ندارد بدون شک راهی بود که به هنرمندان امکان خلق اثر هنری بدون دغدغه مجازات می‌داد. پس هنرمندان ایرانی شروع کردند انواع موجودات خیالی و فرا طبیعی را بازسازی کردند و یکی از بزرگ‌ترین و غنی‌ترین منابع الهام برای ایشان بدون شک فرهنگ ایران باستان بود.
کافی است به تخت جمشید، پایگاه محبوب ایرانیان، یا سایر آثار باستانی بین‌النهرین سر بزنیم تا با مجموعه‌ای از انواع موجودات ترکیبی، فرا طبیعی و شگفت‌انگیزی روبرو شویم که تحت تأثیر فرهنگ و ادیان باستانی مانند دین زرتشت و … خلق شده‌اند. این موجودات در دوره بعد هم الهام‌بخش هنرمندان برای خلق آثار زیبا و هنرمندانه‌ای بودند که امروزه می‌توانیم نمونه‌هایشان را در بزرگ‌ترین موزه‌های جهان ببینیم. یکی از زیباترین این آثار مجسمه منحصربه‌فرد هارپی در موزه متروپولیتن نیویورک است که اتفاقاً الهام‌بخش خلق مجسمه‌های سروش و نیوشای زییین نیز بوده است.
هارپی در فرهنگ ایرانی
قبل از هر چیز باید بدانیم مجسمه‌ای که در موزه متروپولیتن هارپی نام گرفته تحت تأثیر فرهنگ غربی به این نام خوانده شده در حالی که این مجسمه در ایران و تحت تأثیر این فرهنگ خلق شده است. مجسمه یادشده در ایران در فاصله دوران حکومت سلجوقیان و ایلخانیان بر ایران خلق شده است.
در فرهنگ ایرانی، هنگامی‌که هنرمندان می‌خواستند یک موجود فرا طبیعی و بسیار توانمند خلق کنند. برترین و قدرتمندترین نیروها و استعدادهای موجودات مختلف را می‌گرفتند و با هم ترکیب می‌کردند. در وجود هارپی دو ویژگی مهم وجود دارد:
- سر انسان
- تن پرنده
داشتن سر انسان به این موجود امکان می‌دهد که قدرت اندیشه و تفکر را در بالاترین حالت ممکن داشته باشد؛ زیرا در بین تمام موجودات عالم، انسان توانمندترین و روشن‌ترین ذهن و فکر را دارد.
از طرفی داشتن تن پرنده باعث می‌شود این موجود بتواند هم راه برود (مانند انسان) و هم پرواز کند و در کمترین زمان از جایی به‌جای دیگر برود؛ اما این نکته‌ای نیست که اهمیت داشته باشد. بال پرواز داشتن به این پرنده امکان صعود را به این موجود می‌دهد. کاری که انسان در حالت عادی قادر به انجام آن نیست. پس این پرنده موجود خارق‌العاده است که می‌تواند به‌خوبی فکر کند، باهوش است و ذهنی درخشان دارد؛ و از طرفی موجودی است که تا بالاترین مرتبه می‌تواند صعود کند.
در فرهنگ ایرانی، موجودی که این ویژگی‌ها را داشته باشد، پیک یا پیغام‌آور خدایان است که گاهی به آن فرشته نیز گفته می‌شود. پس سروش و نیوشا فرشتگان پیام‌آور شادی، خوشی، آرامش، سعادت، زیبایی از سوی پروردگار عالم هستند. نام این مجسمه‌های زیبا از پیام‌آورانی گرفته شده که در دین زرتشتی پیام‌آور اهورامزدا بوده‌اند.
سروش و نیوشا در زییین
مجسمه‌های سروش و نیوشا آثار زیبای استاد بهزاد اژدری هستند که در قالب دو پیکره شاه و ملکه خلق شده‌اند تا پیام‌آور لذت، زیبایی، شادی، آرامش، سلامتی، عشق و امید باشند. اگر دوست دارید به عزیزانتان زیباترین آرزوها را در قالبی هنری، مدرن، جذاب و منحصربه‌فرد هدیه کنید، مجسمه‌های سروش و نیوشا یک انتخاب عالی هستند. برای داشتن این مجسمه‌های زیبا می‌توانید به شعب مختلف فروشگاه زییین مراجعه کنید یا از طریق شبکه‌ها مجازی و راه‌های ارتباطی دیگر با کارشناسان این مجموعه در ارتباط باشید.
